Werken met een masthoogwerker vraagt om kennis, veiligheid en heldere procedures. Niet alleen om te voldoen aan de actuele Arbo-wetgeving, maar ook om ongelukken en stilstand te voorkomen. Wie veilig én efficiënt wil werken met een masthoogwerker, zal medewerkers moeten trainen en, waar nodig, laten certificeren. In dit artikel kunt u een compleet overzicht vinden van de eisen en mogelijkheden rondom training en certificering voor het gebruik van masthoogwerkers. Zo heeft u alle informatie om uw team snel en veilig inzetbaar te maken.

Waarom training en certificering belangrijk zijn

Het gebruik van een masthoogwerker vraagt niet alleen om praktische vaardigheden, maar ook om het besef van risico’s en verantwoordelijkheden. De arbeidsomstandighedenwet eist dat werknemers voldoende geïnstrueerd zijn en dat werkgevers kunnen aantonen dat hun personeel over de juiste kennis en certificaten beschikt.

Voorkom ongevallen

Bedieners die niet goed getraind zijn, lopen een groter risico op ongelukken of materiële schade. Goed opgeleide medewerkers herkennen gevaren eerder en weten hoe ze hierop moeten reageren. Het correct bedienen van een masthoogwerker voorkomt onnodige stilstand van projecten en vermindert faalkosten.

Voldoen aan wet- en regelgeving

Zonder relevante training en bijbehorende certificering kan een werkgever bij een arbeidsongeval in de problemen komen. Inspecties richten zich meer en meer op scholing, instructie en actuele vakbekwaamheid van personeel. Kunt u dit niet aantonen, dan kan dit juridische en financiële gevolgen hebben.

Belangrijkste Arbo-verplichtingen voor masthoogwerkers

De Arbowet stelt enkele belangrijke eisen aan het werken met hoogwerkers:

• Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E): Werkgevers zijn verplicht een actuele RI&E te hebben, waarin ook het werken met masthoogwerkers aan de orde komt.
• Voldoende instructie: Werknemers moeten doeltreffend zijn geïnstrueerd over de bediening, de risico’s en de juiste gebruikswijze van het arbeidsmiddel. Een korte mondelinge uitleg volstaat meestal niet.
• Specifieke scholing: Voor het werken met bepaalde arbeidsmiddelen, zoals masthoogwerkers, is een aantoonbare (periodieke) scholing vereist.

Verzuimt u hierin, dan kan dit leiden tot boetes bij een controle door de Arbeidsinspectie én kunt u aansprakelijk gesteld worden bij incidenten.

Welke certificaten zijn vereist?

Voor het bedienen van masthoogwerkers zijn er in Nederland een aantal breed geaccepteerde en gevraagde certificaten. We bespreken de twee bekendste certificeringen:

VCA-certificering (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers)

Voor veel branches is het VCA-basis certificaat verplicht. Hiermee tonen medewerkers aan dat ze veilig, gezond en milieubewust werken in risicovolle omgevingen. Hoewel dit geen specifieke masthoogwerker-instructie is, eisen veel opdrachtgevers dit certificaat als ondergrens.

Hoogwerker-certificaat (IPAF of SOG)

Voor het werken op een masthoogwerker wordt het hoogwerker-certificaat gevraagd. Dit certificaat kan worden verstrekt door:

• IPAF (International Powered Access Federation): Wereldwijd erkend. De training bestaat uit theorie en praktijk en richt zich op verschillende typen hoogwerkers, waaronder masthoogwerkers.
• SOG-certificaat (petrochemie en industrie): Voor bedrijven in de petrochemische sector wordt vaak deze SOG-variant gevraagd, waarin aanvullende veiligheidsregels worden behandeld.

Een hoogwerker-certificaat is doorgaans vijf jaar geldig, waarna hercertificering nodig is.

Hoe werkt een masthoogwerkertraining?

Een standaard masthoogwerkertraining bestaat uit de volgende onderdelen:

1. Theoretische instructie

• Wet- en regelgeving omtrent hoogwerkers
• Herkennen van gevaren en risicovolle situaties
• Inspectie voor gebruik, keuringen en onderhoud
• Noodprocedures en evacuatie

2. Praktijklessen

• Voorbereiden werkplek en veiligheidscheck
• Rijden, positioneren en bedienen
• Noodsituaties en veilig verlaten van de werkbak
• Praktijktoets

De training duurt meestal een dagdeel tot één dag. Na het succesvol afronden ontvangen deelnemers een certificaat/bewijs van vaardigheid.

Snel en veilig medewerkers inzetbaar maken

Wilt u nieuwe medewerkers snel inzetten, kies dan voor een training bij een erkende aanbieder. Veel opleiders bieden incompany cursussen, spoedopleidingen en

Alles over training en certificering voor het gebruik van masthoogwerkers

Bedrijven die werken met masthoogwerkers dragen niet alleen de verantwoordelijkheid voor efficiëntie, maar vooral voor veiligheid op de werkvloer. Maar aan welke arbo-verplichtingen moet u voldoen? Welke certificaten zijn vereist? En hoe zorgt u dat medewerkers snel én veilig inzetbaar zijn? Dit blog geeft u heldere antwoorden en praktische tips, inclusief uitleg over benodigde certificeringen als VCA en IPAF.

Wat zijn masthoogwerkers en wanneer zijn ze nodig?

Masthoogwerkers zijn compacte, verticale hoogwerkers waarmee u veilig op hoogte kunt werken. Ze zijn ideaal voor binnenwerk, onderhoud en installaties. Door hun kleine footprint en eenvoudige besturing worden ze vaak ingezet op locaties met beperkte ruimte, zoals magazijnen, fabriekshallen en winkelpanden.

Werkgevers zijn volgens de Arbowet altijd verantwoordelijk voor een veilige werkplek. Wordt een masthoogwerker gebruikt? Dan is specifieke kennis vereist om risico’s te minimaliseren.

De arboregels rondom gebruik van masthoogwerkers

De Nederlandse Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) stelt dat werkgevers een veilige werkomgeving moeten garanderen. Bij het werken met masthoogwerkers betekent dit:

• Risico-inventarisatie & -evaluatie (RI&E) moet het werken met masthoogwerkers omvatten.
• Medewerkers moeten aantoonbaar deskundig en geïnstrueerd zijn voor het type hoogwerker dat zij bedienen.
• U dient te zorgen voor periodiek onderhoud en inspectie van de masthoogwerker.

Het niet naleven van deze verplichtingen kan leiden tot boetes of werkongevallen met alle gevolgen van dien.

Vereiste certificaten voor masthoogwerkers

Er is geen wettelijke plicht om in Nederland een “hoogwerkercertificaat” te bezitten. Toch stellen veel opdrachtgevers certificering verplicht, en vraagt de Arbowet om bewijs van deskundigheid. Populaire certificeringen zijn:

VCA (Veiligheid, Gezondheid en Milieu Checklist Aannemers)

VCA is geen machinecertificaat, maar een algemeen veiligheidsdiploma. Steeds meer bedrijven eisen dat medewerkers minimaal VCA Basis (voor uitvoerenden) of VCA VOL (voor leidinggevenden) hebben. Zo tonen zij aan dat ze basiskennis hebben van veilig werken, risico’s en regelgeving.

IPAF (International Powered Access Federation)

IPAF-certificering is dé internationale standaard als het gaat om veilig werken met hoogwerkers. De IPAF-training voor masthoogwerkers omvat:

• Wet- en regelgeving
• Risico’s en preventieve maatregelen
• Praktijkgerichte bedieningsoefeningen
• Veilige opstelling en verplaatsing

Na geslaagde afronding ontvangt de deelnemer een PAL Card (Powered Access Licence) als officieel bewijs van bekwaamheid. Dit certificaat is vrijwel altijd twee tot vijf jaar geldig en wordt internationaal (h)erkend.

Vakbekwaamheidscertificaten (o.a. SOG, TCVT)

Voor risicovolle sectoren (denk aan petrochemie of bouw) kan een extra SOG-certificaat (volgens petrochemische normering) of TCVT-certificering vereist zijn. Raadpleeg altijd de specifieke eisen vanuit opdrachtgever of sector.

Hoe maakt u medewerkers snel én veilig inzetbaar?

Het zo snel mogelijk, maar vooral verantwoord, inzetten van uw medewerkers op masthoogwerkers vergt een gestructureerde aanpak. Volgt u deze concrete stappen als u een masthoogwerker kopen wilt:

Stap 1. Kennis en ervaring inventariseren

Breng in kaart wie reeds ervaring heeft met hoogwerkers en wie nog (her)training nodig heeft. Gebruik hiervoor de uitkomsten van de RI&E en een kwalificatielijst.

Stap 2. Kies de juiste training

Afhankelijk van de werkzaamheden en werkplek kiest u voor een VCA-basisopleiding, IPAF (categorie 3A/3B of andere relevante types) of een sector-gerichte training. Ga bij voorkeur in zee met een erkende opleider.

Stap 3. Praktijkgerichte scholing en toetsing

Zorg dat de training niet alleen uit theorie bestaat, maar ook praktijkonderdelen bevat. Bediening op locatie of via simulatietrainingen verhoogt het leereffect sterk. Laat de opgedane kennis toetsen met een officieel examen.

Stap 4. Administratie en borging

Leg alle behaalde certificaten, trainingen en instructies vast in uw personeelsadministratie. Zo voorkomt u discussies bij controles door Inspectie SZW of opdrachtgevers.

Stap 5. Herhalingstraining en opfrissen

Veel certificaten hebben een beperkte geldigheidsduur. Plan ruim vóór de vervaldag een herhalingstraining in, en blijf medewerkers periodiek instrueren op actuele voorschriften en veiligheidsprocedures.

Extra tips voor veilig werken met masthoogwerkers

• Controleer voor gebruik altijd de hoogwerker op schade of slijtage.
• Draag verplichte persoonlijke beschermingsmiddelen zoals valharnassen en veiligheidshelmen.
• Laat alleen gecertificeerde medewerkers (dus mét geldig diploma) op de machine werken.
• Zorg voor duidelijke werkinstructies en noodprocedures.

Meer weten?

Een deskundig, gecertificeerd team verkleint de kans op ongevallen aanzienlijk én voldoet aan alle arboregelgeving. Wilt u meer weten? Neem dan gerust contact met ons op!